20.YY "SİYASİ GELİŞMELER(7)" / DÖNEMLER(II.Meşrutiyet(1908-18)-Trablusgarp(1911)-Balkan Sav(1912-13)-I.Dünya Sav(1914-18)

20.YY BAŞLARINDA SİYASİ GELİŞMELER
Kısa Giriş;
 -Bu aynı zamanda dağılma döneminin önemli sebepleridir.Yedi önemli gelişme olmuştur.

1-Milliyetçilik İsyanları....(Sırp ve Yunan isyanı)

2-Mısır Sorunu.................(Başta bir iç sorunken uluslararası soruna dönüşmüştür.Mısır valisi ile İngiltere ve Fransa'nın da baskısıyla Kütahya Antlaşması imzalanmıştır.Mısır valisine pek güvenemeyen Osmanlı Rusya ile Hünkar İskelesi Antlaşması imzalayarak destek  almıştır.Daha sonra İngiltereninde desteğini almak için Balta Limanı Antlaşması imzalamış ancak İngiltereye fazla taviz verilmiş  Osmanlı Devleti bu antlaşma ile resmen Avrupanın açık pazarı haline gelmiştir.En son Lodra Konferansı ile Mısır Sorunu uluslararası düzeyde çözüme kavuşturulmuştur.)

3-Boğazlar Sorunu...........(İng-Rusya-Fransa-Avusturya ve Osmanlı Devleti "Londra Boğazlar Sözleşmesini" imzalamıştır.Bu sözleşme ile Osmanlının Boğazlar üzerindeki mutlak egemenliği kalkmıştır.)

4-Kırım Savaşı.................(Kutsal yer sayılan "Kudüs" için çıkmıştır.Rusya'nın sıcak denizlere ulaşmasını engellemek için çıkmış ve diğer devletlerin yardımıyla Paris Ant imzalanmıştır.Örnek bir madde"Osmanlı ve Rusya Karadeniz kıyılarında donanma bulundurmayacak" Osmanlı bu anlaşmayla yenmişken yenik duruma düşmüştür.)

5-93 Harbi(Rus Savaşı)...(İngiltere ilk kez Osmanlıya yardım etmemiştir, Osmanlı kaybetmiştir savaşı.Ayastefanos(Yeşilköy) antlaşması imzalanmıştır.Antlaşmaya göre Romanya, Sırbistan'a tam bağımsızlık verilmesi kararlaştırılmış ancak İngiltere'nin çıkarlarına ters düştüğü için iptal edilip Belin Antlaşması imzalanmıştır bu anlaşma ile İngiltere ve Fransa Osmanlı devletinin toprak bütünlüğünü korumayı tamamen terk etmiştir.)

6-Halepa Fermanı...........(Girit Rumlarının Osmanlı Rus savaşından yararlanıp Yunanistan'ın da teşvikiyle isyan etmesidir.Halepa Fermanıyla Girit'e özerklik verilmiştir.)

7-Dömeke Meydan Sav....(Yunanistan'ın eski Bizansı yenidenkurma idaelleri yüzünden yapılmış ve Osmanlı son meydan savaşını kazanmıştır Yunanlılara karşı.)

NOT:
Kudüs;şimdiki Filistin de Mescid-i Aksa'nın bulunduğu yer aynı zamanda Yahudilerin Mescid-i Aksa'nın altında Süleymanın tapınağı olduğuna inanılan yer.Hem Yahudi hemde Müslüman için kutsal sayılması günümüzde de bir çok savaşa neden olmuştur.Filistin müslüman bir toplumken hemen etrafına konumlandırılan İsrail devleti II.Dünya savaşında Yahudileri buraya toplayıp gönderme fikri tamamen Hristiyan devletlerin Hristiyan birliğini sağlamak için ve Müslümanların toplandığı orta doğuya yahudileri sokmak için yaptıkları hatta kurdukları bir devlettir!

20.YY DÖNEMLER

1-II.Meşrutiyet.........(İstibad döneminden sonra meşrutiyet dönemi başlamıştır anca "İkinci Kuşak Osmanlılar" olarak bilinen İttihat ve Terakkiciler Enver Paşa ile birlikte isyan ederek tekrar meşrutiyeti istemişlerdir.Osmanlı isyanı bastıramayınca II.Abdülhamit yeni anayasayı yürülüğe koyup II.Meşrutiyeti ilan etmiştir.Osmanlıda ilk kez çok partili hayat başlamıştır.İttihat ve terakki cemiyetinin "mason"" olduğunu idda eden halk Selanik'te ayaklanarak 31 Mart olayına sebep olmuşlardır.İttihat ve Terakki Cemiyeti Mustafa Kemal'i görevlendirerek  kurmay başkanlığını yaptığı Hareket Ordusu ile Selanik'e gidip isyanı bastırmıştır.II.Abdülhamit tahttan indirilerek yerine V.Mehmet  Reşat geçirilmiştir.İttihat ve Terakkiciler yönetimde etkili olmuşlardır.

2-Trabsulgarp Sav...(Siyasi birliğini geç tamamlayan İtalya'nın ham madde ve pazar arayışına girip eski Roma İmp'nu canlandırma ümidinden kaynaklanır.İtalya Trablusgarp'a asker çıkardığında diğer devletlerde yardım edince Osmanlı bölgeye girememiş ancak gizli subaylar göndermiştir(M.Kemal-Şerif Bey)Mustafa K. Derne ve Tobruk'ta önemli başarılara imza atmıştır ancak Balkan Sav çıkınca geri gelmek zorunda kalmıştır.Savaş kaybedilmiş ve Uşi Ant imzalanarak Osmanlı Kuzey Afrika'da ki son toprağını kaybetmiştir.Rusya ile İtalya bu savaş öncesinde gizli antlaşmalar yapmışlardır(Racconigi Ant)

3-Balkan Sav...........(Yunanistan-Bulgaristan-Karadağ-Sırbistan dörtlü ittifak kurarak Osmanlıya dört cepheden saldırmaya başlamıştır.M.Kemal Çanakkale ve Gelibolu'yu savunmak için "Boğazı Birleşik Kuvvetler Harekat Şubesi Komutanlığına" atanmıştır.Ancak Osmanlı ağır bir yenilgiyle savaşı kaybetmiştir."Londra Antlaşması" ile Midye-Enez Hattındaki bir çok toprağı kaybetmiştir.Bu başarısızlık İttihat ve Terakki subaylarını sinirlendirmiş ve hükümete karşı "Bab-ı Ali Baskını" yapmışlardır.Bu hükümete karşı ilk darbedir ve yönetim İttihat ve Terakkinin eline geçmiştir.Enver Bey-Cemal Bey-Talat Bey olmak üzere üç adam yönetimi yapmışlardır.İttihatçıların yönetimdeki bu etkinliği I.Dünya Sav sonuna kadar sürmüştür.Aslında darbe tam olarak rejimi değiştirmeye yönelik değildir yani hala padişah sistemi vardır ancak Kamil Paşa hükümeti düşürülmüş Mahmut Şevket Paşa hükümeti getirilmiştir.Balkan Sav en karlı Bulgaristan çıkınca dörtlü ittifakın diğer üç üyesi Bulgaristan'a savaş ilan etmiş bunu fırsat bilen Osmanlı da savaş açıp "Edirne ve Kırklareli" geri almıştır.Savaşta M.Kemal "Bolayır Ordusu Kurmay Başkanı " olarak, Enver Paşa "Çatalca Birlikleri Kurmay Başkanı" olarak görev almışlardır.Savaş sonucunda "Batı Trakya Türkleri Sorunu" çıkmıştır.

4-I.Dünya Sav.........(Genel nedenler-Osmanlının girmesi-Cepheler-Genel sonuçlar)
Genel nedenler; 
-Üç nedene dayanır;milliyetçilik akımı,ham madde ve pazar arayışı,bloklaşma.
-Savaşı başlatan olay;Avus_Mac İmp veliahtının Sırp milliyetçi tarafından vurulmasıdır.
-İttfak(Osm,Avus-Mac,Almanya,Bulg,İtalya), İtilaf (İng,Rusya,Fransa,Japonya...)
-Gizli ant yapılmıştır.

Osmanlının savaşa girmesi;
-Siyasi yalnızlktan kurtulmak, turancılık, kaybettiği toprakları geri almak, Duyun-u Umumiye İdaresinden kurtulmak.
-Almanya'nın yanında savaşa girmiştir.Osmanlı, boğaz sularına giren Alman gemilerini(Geben-Breslav) satın aldığını duyurarak(Yavuz-Midilli) Rus Limanlarını bombalamıştır.

Savaş Cepheleri;
Taaruz Cepheleri
-Kafkas(
-Kanal
Savunma Cepheleri  
-Çanakkale
-Irak-Musul
-Hicaz-Yemen
-Suriye-Filistin
Müttefiklere Yardım Amaçlı Cepheler 
-Makedonya
-Galiçya
-Romanya

19.YY OSMANLI DAĞILMA (1792-1922)(III.Selim-II.Mahmut-Abdülmecit-Abdülaziz-II.Abdülhamit) / Senedi İttifak(1808)-Tanzimat(1839)-I.Meşrutiyet(1876)-İstibad dönemi(1878)

OSMANLI DAĞILMA DÖNEMİ
Kısa Giriş;
-Beş önemli hükümdarın döneminde ve ıslahat çalışmaları olarak incelebir.

1-III.Selim...........(Nizam-ı Cedit (yeni düzen) dönemidir-Planlı ve programlı ıslahatlar yapan ilk osmanlı padişahıdır-Avrupa'da daimi elçilikler açılmış-Batılılaşma sistemli şekilde yapılmıştır-İlk devlet matbaası-İlhami mahlasıyla şair bir padişahdır-Kabakçı Mustafa İsyanı-IV.Mustafa öldür)
2-II.Mahmut........("ben tebaamdan müslümanı camide, hristiyanı klisede..." din ve vicdan özgürlüğüne II.Mehmet'ten sonra önem veren padişahdır-"Adli" mahlaslı bir bestekardır-Ayanlar ile "Sened-i İttifak" imzalamıştır)
3-Abdülmecit.......("Ben dahil herkes kurallara uyacak" diyerek hukukun üstğnlüğünü kabul etmiştir-Azınlıkların milliyetçilik akımına kapılmaması için Tanzimat ve Islahat fermanlarını yayınlamıştır-Ceride-i Havadis ilk resmi gazete)
4-Abdülhaziz.......(Avrupa'ya gezi düzenleyen ilk padişah-Beylerbeyi ve Çırağan sarayı inşa edilmiştir-İlk kez posta pulu basılmıştır-Güllü Agop öncülüğünde ilk kez Osmanlı tiyatrosu)
5-II.Abdülhamit..(Jön Türkler  Abdülaziz'i tahttan indirip kendi seslerinide duyurabilecekleri meclis sistemini yapması için  V.Murat'ı tahta çıkarmışlar ancak V.Murat yönetebilecek sağlığa sahip olmadığındn yerine Abdülhamit meşrutiyet sözü vererek tahta çıkmıştır.Osmanlı Rus savaşı başlayınca Abdülhamit, meşrutiyetin açığa çıkardığı mebusan meclisi ve anayasayı ortadan kaldırıp İstibad dönemine sokmuştur(islam temelli padişah yönetimi)

Islahat ve Fermanlar;
1-Sened-i İttifak..........(II.Mahmut-ayanlar için)
2-Tanzimat Fermanı...(Abdülmecit-Gayrimüslimlere haklar)
3-Islahat Fermanı.......(Abdülmecit-Gayrimüslimlere haklar)
4-I.Meşrutiyet.............(II.Abdülhamit- mebusan meclisi kurup temsil heyetine katılma hakkı(isteyen genç osmanlılardır(jon Türkler) ve bana kalırsa kendileride gizli gayri müslimlerdir!))
5-İstibad Dönemi........(II.Abdülhamit-Rus savaşı nedeniyle islam kurallarıyla padişah yönetimi)

18.YY OSMANLI GERİLEME(1699-1792)(I.Mahmut-III.Mustfa-I.Abdülhamt) / 7YIL SAVAŞLARI(1756-1763)-SANAYİ İNK-ABD KURUL(1492)-FRANSIZ İHTLALİ(1789)-

OSMANLI GERİLEME DÖNEMİ
Kısa Giriş
-Bu dönem dört önemli hükümdarın, ıslahatların ve siyasal gelişmelerin yaşandığı dönemdir.

1-I.Mahmut........(Askeri alanda ıslahat,Humbaracı Ocağı(mermi),Hendesehane(subay))
2-III.Mustafa.....(Avrupa bilim kitap Türkçeye,Sürat Topçuları Ocağı,Bahr-i Humayun(deniz subay),"esham sistemi"(iç borçlanma-luzumsuz harcamaları önlemek için))
3-I.Abdülhamit..(Yeni tersaneler kurmuş gemi yapımı artmıştır,Avrupadan yyabancı öğretmenlere "istihkam okulu",cülus bahşisi kaldırılmış)

7 YIL SAVAŞLARI(1756-1763)
1-İngiltere.....Fransa,Avusturya,Rusya ittifakına karşı savaşmış ve İngiltere kazanmıştır.
2-Ancak İngiltere büyük ekonomik kayıplar verince vergileri arttırmış.
3-Artan vergilere İngiltereye bağlı koloniler tepki varmiştir.
4-Özellikle ABD deki kolonileri ayaklanmış ayaklanmayı Fransa'da destekleyip ABD özgürlük heykelini hediye etmiiştir.ABD kurulmasını bu savaş sağlamıştır.

SANAYİ İNKILABI
1-Kol gücünün makina gücüne bırakması.
2-İngiltere'de çıkmıştır.
3-Sömürgecilik ve pazar arayışları artmıştır.
4-Köyden kente göçler artmıştır.
5-Osmanlı dışarıya ham madde veren işlenmiş mamül alan duruma düşmüştür!

ABD'NİN KURULMASI
1-Kıta 1492'de keşfedildi.
2-Kıtaya bir çok koloni kurulmuş, yönetimleri İngiliz valiye verilmiştir.
3-İngiltere'nin 7YIL savaşlarındaki büyük ekonomi kaybıyla kolonilerden ağır vergiler aldığı için isyan eden koloniler bağımsızlığını ilan ederek Amerika Birleşik Devletlerini kurmuşlardır.

FRANSIZ İHTİLALİ
1-Fransa'da çıkmıştır.
2-Fransa ABD ye verdiği desteğin ekonomik faturasını kendi halkının vergilerinden karşılayınca halk haklarını aramaya başlamıştır.
3-"milliyetçilik" -"eşitlik"-"özgürlük" kavramları önem kazandı.
4-Burjuva sınıflarından oluşan yönetim yıkılarak mutlak monarşik yönetime geçildi.

17.YY OSMANLI DURAKLAMA(1579-1792)(I.Ahmet-II.Osman(Genç)-IV.Murat-Tarhuncu Ahmet-Köprülüler) / 30 YIL SAVAŞLARI(1618-1648)

OSMANLI DURAKLAMA DÖNEMİ
Kısa Giriş;
-Beş önemli hükümdar döneminde incelenir.
-Aynı zamanda duraklamanın önemli sebepleri; İç Nedenler, Dış Nedenler, Siyasi İlişkiler, İç İsyanlar, Islahat Hataları başlıkları altında da incelenir.

1-I.Ahmet................(Ekber-Erşad sistemi,Sancağa gönderilmeyi kaldır,Celali isyan bastır)
2-II.Osman(Genç)...(Yeniçeri ocağını kaldırmak isteyince "öldürülmüştür!"...)
3-IV.Murat..............(12yaşında padişah,zor kullanarak içki-sigara yasakladı,genç yaşta "öldü!",Bağdat Fatihi)
4-Tarhuncu Ahmet..(Osmanlıda "ilk denk bütçe" hazırlayandır.)
5-Köprüküler..........(K.Mehmet;disiplini sağlamıştır,K.Ahmet(oğlu) 24 yıldır alınamayan Girit almış)

Duraklamanın diğer sebepleri; İç İsyanlar
1-İstanbul Merkezli...(Vakayı Vakvakiye ile Genç Osmanın öldürülmesi)
2-Celali İsyanları......(Karayazıcı,Cabolatoğlu,Gürcünebi,Tavil Ahmet,Deli Hasan,Kalenderoğlu)
3-Eyalet İsyanları.....(Eflak-Boğdan-Trablusgarp gibi uzak kalan yerlerde çıkmıştır)

Duraklamanın diğer sebepleri;İç Nedenler
1-Veraset Sistemi...(Sarayda tahta çıkacak şehzade kalmayınca "ekber ve erşad" sistemi denenmiştir.Bu sistemden sonra şehzadeler saray dışına çıkarılmamış "kafes usulü" ile sarayda tutulmuş ve psikolojileri ileri düzeyde bozulmuştur.)
2-Yeniçeri İsyanları..(Genç Osman kaldırmak isteyince öldürülmüştür.)
3-Bahşişler................(Cülus bahşişleri(tahta çıkınca askere dağıtılan), vergiler)
4-Müderrislik yanlış..(Müderrislik babadan oğula geçince yeteneksiz hocaların artması)

Duraklamanın diğer sebepleri;Dış Nedenler
1-Coğrafi keşifler ile Avrupa'da artan bilim Rönesasn ve Reform hareketlerinin yaşanması.

Duraklamanın diğer sebepleri;Siyasal İlişkiler
1-Osmanlı-İran...........(İran ile; Ferat Paşa-Nasuh Paşa-Serav Ant dan IV.Murat Bağdat geri almasıyla bugünki sınırımızın çizildiği Kars-ı Şirin Ant)
2-Osmanlı-Lehistan....(yani Polonya ile Genç Osman yeniçeri disiplinsizliği yüzünden sav kaybetti Hotin Ant daha sonra son toprak kazancı olan Bucaş Ant imzalandı)
3-Osmanlı-Avusturya..(yapılan Zitravorluk Ant ile Avusturya üzerindeki üstünlüğünü kaybetmiş yerini eşitliğe bırakmıştır.Tekrar Osmanlı Viyana Kuşatmasına kalkışmış ama batı Haçlılarla ittifak kurarak Osmanlıya saldırmıştır "16" yıl süren savaş sonucunda çok büyük toprak kaybına uğrayan Osmanlı, Haçlılar ile Karlofça Ant imzalamıştır.)
4-Osmanlı-Venedik.....(Girit Adası Venedikli korsanlar kuşattı ancak Osmanlı adayı aldı)

30 YIL SAVAŞLARI (1618-1648)
1-Kutsal Roma Germen İmp + İspanya...Fransa,İsveç,Danimarka,Hollanda ile savaşmıştır.
2-Kutsal Roma imp savaşı kaybetmiştir.Vestfalya Ant imzalanmıştır.
3-Osmanlı bu sıralar IV.Murat doğu seferi yapmaktaydı.