20.YY BAŞLARINDA SİYASİ GELİŞMELER
Kısa Giriş;
-Bu aynı zamanda dağılma döneminin önemli sebepleridir.Yedi önemli gelişme olmuştur.
1-Milliyetçilik İsyanları....(Sırp ve Yunan isyanı)
2-Mısır Sorunu.................(Başta bir iç sorunken uluslararası soruna dönüşmüştür.Mısır valisi ile İngiltere ve Fransa'nın da baskısıyla Kütahya Antlaşması imzalanmıştır.Mısır valisine pek güvenemeyen Osmanlı Rusya ile Hünkar İskelesi Antlaşması imzalayarak destek almıştır.Daha sonra İngiltereninde desteğini almak için Balta Limanı Antlaşması imzalamış ancak İngiltereye fazla taviz verilmiş Osmanlı Devleti bu antlaşma ile resmen Avrupanın açık pazarı haline gelmiştir.En son Lodra Konferansı ile Mısır Sorunu uluslararası düzeyde çözüme kavuşturulmuştur.)
3-Boğazlar Sorunu...........(İng-Rusya-Fransa-Avusturya ve Osmanlı Devleti "Londra Boğazlar Sözleşmesini" imzalamıştır.Bu sözleşme ile Osmanlının Boğazlar üzerindeki mutlak egemenliği kalkmıştır.)
4-Kırım Savaşı.................(Kutsal yer sayılan "Kudüs" için çıkmıştır.Rusya'nın sıcak denizlere ulaşmasını engellemek için çıkmış ve diğer devletlerin yardımıyla Paris Ant imzalanmıştır.Örnek bir madde"Osmanlı ve Rusya Karadeniz kıyılarında donanma bulundurmayacak" Osmanlı bu anlaşmayla yenmişken yenik duruma düşmüştür.)
5-93 Harbi(Rus Savaşı)...(İngiltere ilk kez Osmanlıya yardım etmemiştir, Osmanlı kaybetmiştir savaşı.Ayastefanos(Yeşilköy) antlaşması imzalanmıştır.Antlaşmaya göre Romanya, Sırbistan'a tam bağımsızlık verilmesi kararlaştırılmış ancak İngiltere'nin çıkarlarına ters düştüğü için iptal edilip Belin Antlaşması imzalanmıştır bu anlaşma ile İngiltere ve Fransa Osmanlı devletinin toprak bütünlüğünü korumayı tamamen terk etmiştir.)
6-Halepa Fermanı...........(Girit Rumlarının Osmanlı Rus savaşından yararlanıp Yunanistan'ın da teşvikiyle isyan etmesidir.Halepa Fermanıyla Girit'e özerklik verilmiştir.)
7-Dömeke Meydan Sav....(Yunanistan'ın eski Bizansı yenidenkurma idaelleri yüzünden yapılmış ve Osmanlı son meydan savaşını kazanmıştır Yunanlılara karşı.)
NOT:
Kudüs;şimdiki Filistin de Mescid-i Aksa'nın bulunduğu yer aynı zamanda Yahudilerin Mescid-i Aksa'nın altında Süleymanın tapınağı olduğuna inanılan yer.Hem Yahudi hemde Müslüman için kutsal sayılması günümüzde de bir çok savaşa neden olmuştur.Filistin müslüman bir toplumken hemen etrafına konumlandırılan İsrail devleti II.Dünya savaşında Yahudileri buraya toplayıp gönderme fikri tamamen Hristiyan devletlerin Hristiyan birliğini sağlamak için ve Müslümanların toplandığı orta doğuya yahudileri sokmak için yaptıkları hatta kurdukları bir devlettir!
20.YY DÖNEMLER
1-II.Meşrutiyet.........(İstibad döneminden sonra meşrutiyet dönemi başlamıştır anca "İkinci Kuşak Osmanlılar" olarak bilinen İttihat ve Terakkiciler Enver Paşa ile birlikte isyan ederek tekrar meşrutiyeti istemişlerdir.Osmanlı isyanı bastıramayınca II.Abdülhamit yeni anayasayı yürülüğe koyup II.Meşrutiyeti ilan etmiştir.Osmanlıda ilk kez çok partili hayat başlamıştır.İttihat ve terakki cemiyetinin "mason"" olduğunu idda eden halk Selanik'te ayaklanarak 31 Mart olayına sebep olmuşlardır.İttihat ve Terakki Cemiyeti Mustafa Kemal'i görevlendirerek kurmay başkanlığını yaptığı Hareket Ordusu ile Selanik'e gidip isyanı bastırmıştır.II.Abdülhamit tahttan indirilerek yerine V.Mehmet Reşat geçirilmiştir.İttihat ve Terakkiciler yönetimde etkili olmuşlardır.
2-Trabsulgarp Sav...(Siyasi birliğini geç tamamlayan İtalya'nın ham madde ve pazar arayışına girip eski Roma İmp'nu canlandırma ümidinden kaynaklanır.İtalya Trablusgarp'a asker çıkardığında diğer devletlerde yardım edince Osmanlı bölgeye girememiş ancak gizli subaylar göndermiştir(M.Kemal-Şerif Bey)Mustafa K. Derne ve Tobruk'ta önemli başarılara imza atmıştır ancak Balkan Sav çıkınca geri gelmek zorunda kalmıştır.Savaş kaybedilmiş ve Uşi Ant imzalanarak Osmanlı Kuzey Afrika'da ki son toprağını kaybetmiştir.Rusya ile İtalya bu savaş öncesinde gizli antlaşmalar yapmışlardır(Racconigi Ant)
3-Balkan Sav...........(Yunanistan-Bulgaristan-Karadağ-Sırbistan dörtlü ittifak kurarak Osmanlıya dört cepheden saldırmaya başlamıştır.M.Kemal Çanakkale ve Gelibolu'yu savunmak için "Boğazı Birleşik Kuvvetler Harekat Şubesi Komutanlığına" atanmıştır.Ancak Osmanlı ağır bir yenilgiyle savaşı kaybetmiştir."Londra Antlaşması" ile Midye-Enez Hattındaki bir çok toprağı kaybetmiştir.Bu başarısızlık İttihat ve Terakki subaylarını sinirlendirmiş ve hükümete karşı "Bab-ı Ali Baskını" yapmışlardır.Bu hükümete karşı ilk darbedir ve yönetim İttihat ve Terakkinin eline geçmiştir.Enver Bey-Cemal Bey-Talat Bey olmak üzere üç adam yönetimi yapmışlardır.İttihatçıların yönetimdeki bu etkinliği I.Dünya Sav sonuna kadar sürmüştür.Aslında darbe tam olarak rejimi değiştirmeye yönelik değildir yani hala padişah sistemi vardır ancak Kamil Paşa hükümeti düşürülmüş Mahmut Şevket Paşa hükümeti getirilmiştir.Balkan Sav en karlı Bulgaristan çıkınca dörtlü ittifakın diğer üç üyesi Bulgaristan'a savaş ilan etmiş bunu fırsat bilen Osmanlı da savaş açıp "Edirne ve Kırklareli" geri almıştır.Savaşta M.Kemal "Bolayır Ordusu Kurmay Başkanı " olarak, Enver Paşa "Çatalca Birlikleri Kurmay Başkanı" olarak görev almışlardır.Savaş sonucunda "Batı Trakya Türkleri Sorunu" çıkmıştır.
4-I.Dünya Sav.........(Genel nedenler-Osmanlının girmesi-Cepheler-Genel sonuçlar)
Genel nedenler;
-Üç nedene dayanır;milliyetçilik akımı,ham madde ve pazar arayışı,bloklaşma.
-Savaşı başlatan olay;Avus_Mac İmp veliahtının Sırp milliyetçi tarafından vurulmasıdır.
-İttfak(Osm,Avus-Mac,Almanya,Bulg,İtalya), İtilaf (İng,Rusya,Fransa,Japonya...)
-Gizli ant yapılmıştır.
Osmanlının savaşa girmesi;
-Siyasi yalnızlktan kurtulmak, turancılık, kaybettiği toprakları geri almak, Duyun-u Umumiye İdaresinden kurtulmak.
-Almanya'nın yanında savaşa girmiştir.Osmanlı, boğaz sularına giren Alman gemilerini(Geben-Breslav) satın aldığını duyurarak(Yavuz-Midilli) Rus Limanlarını bombalamıştır.
Savaş Cepheleri;
Taaruz Cepheleri
-Kafkas(
-Kanal
Savunma Cepheleri
-Çanakkale
-Irak-Musul
-Hicaz-Yemen
-Suriye-Filistin
Müttefiklere Yardım Amaçlı Cepheler
-Makedonya
-Galiçya
-Romanya
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder