İLK TÜRK DEVLETLERİNDE KÜLTÜR & MEDENİYET

DEVLET YÖNETİMİ                         
1-Hükümdara hakimiyet yetkisi tanrı tarafından verildiğine inanılırdı."Kut"                 
2-Hükümdar unvanları;hakan, kağan,han,tanhu,şanyü, idi-kut, ilteber,yabgu.                    
3-Hükümdarlık alametleri;otağ,örgin(taht), davul(nevbet),kotuz(sorguç) dur.        
4-Devlette siyasi kararların alındığı meclise;"toy-kurultay-kengeş"denilirdi.Meclis üyeleri;
-hükümdar-hatun-aygucı(vezir)-yabgu(hük kardeşi)-şad(hanedan yöneticisi)-buyruklar(bakanlar:iç,dış)-bağlı boylar-bağlı devlet temsilcileri
5-Devlet ikili sisteme göre sağ ve sol şeklinde yönetilirdi.

ORDU
1-Atı ehlileştirerek güçlü ordular kurmuşlardır.
2-Demircilikte ilerleyerek silah yapımında ustalaşmışlardır.
3-Gerii dönüş-pusu-turan taktiğini uygulamışlardır.
4-Mete Han onlu askeri teşkilat istemini kurmuştur.
5-Ok, yay, mızrak , süngü, kılıç, kalkan kullanmışlardır.

DİN ve İNANIŞ
1-Gök tanrı inancı vardır.
2-Mezar üstünde öldürdüğü düşman sayısınca küçük heykelcik "balbal" vadır.
3-Cenaze törenine "yuğ" denir.
4-Ölülerin gömüldüğü yere "kurgan" denir.
5-Yayılan diğer dinler; Budizm (uygurlar), Manihaizm(uygurlar), Musevilik(hazarlar),Teoizm, Hristiyanlık, Şamanizm.

SOSYAL ve EKONOMİK YAŞAM
1-Göçebe toplum özelliğindedirler.
2-Ekonomide en çok hayvancılık daha sonra ziraat kullanılır.
3-Çinlilerle ticari ilişkiler gelişmiştir.
4-Uygurlar ilk yerleşik hayata geçenlerdir;
*mimari: ev, saray, tapınak, sulama kanalı.
*ekonomi: tarım ve ticaret.
*yaşam: şehir hayatı.
5-Diğer Türk devletleri Göçebe yaşamışlardır.
*mimari: çadır, at koşum takımları, halılar, süs eşyası, deri işlemeler.
*ekonomi: hayvancılık, ticaret.
*yaşam: atlı göçebe hayat.

HUKUK  
1-"töre" adı verilen yazısız hukuk kuralları vardır.
2-Göçebe yaşam tarzı uzun süreli hapis czalarını önlemiştir.

BİLİM, SANAT, DİL & EDEBİYAT
1-Türkler "oniki hayvanlı takvim" kullanmışlardır.
2-Eğlencelerde "kopuz" denilen müzik aleti çalardı.
3-Uygurlar mimarinin yanında, heykel ve resim sanatlarını geliştirmişlerdir.
4-SÖZLÜ(destanlar) & YAZILI(yazıtlar) olmak üzere edebi eseleri vardır.
Destanlar;Manas(Kırgız), Oğuz Kağan(Hunlar), Şu ve Alp-er Tunga(İskitler),Ergenekon-Bozkurt(Göktürkler),Türeyiş-Göç (Uygurlar).
Yazıtlar; Orhun(Göktürkler), Yenisey(Kırgız), Karabalsagun(Uygur).

NOT-1

Alfabeler;
SOGD; Uygurlar kullanmıştır.
KİRİL; Rusya kullanmıştır.(ortodoks ve slavlar)
LATİN; 1928'den beri Türkler.
SANSKRİT; Hindstanda kullanılmıştır.(cilalanmış demek)